Het programma Samen Bouwen aan Bereikbaarheid (SBaB) ontwikkelde een Multimodaal Toekomstbeeld MRA (MTB). Dit rapport geeft de belangrijkste beleidskeuzes voor mobiliteit weer waar Rijk en regio voor staan en biedt daarbij sturingsprincipes. Keuzes die we nu al moeten maken om in 2030 prettig te blijven bewegen in onze regio. 

Het rapport biedt het Rijk, de provincies Noord-Holland en Flevoland, de Vervoerregio Amsterdam en de gemeenten binnen de MRA een belangrijke basis voor een andere kijk op mobiliteit. Het MTB roept op tot een meerkernige ontwikkeling (polycentrisch) van de regio. En geeft zeven samenhangende sturingsprincipes ter ondersteuning van de verstedelijking. Dit met aandacht voor verschillen tussen gebieden binnen de Metropoolregio Amsterdam (MRA) en keuzevrijheid voor inwoners. 

Lees daarom het rapport ‘Multimodaal Toekomstbeeld MRA’ en de bijbehorende ‘Analyserapportage Multimodaal Toekomstbeeld MRA’ die zijn gepubliceerd op 15 november 2022.

Het MTB werkt ook aan een meerjarig multimodaal implementatieplan voor beleids- en investeringskeuzes tot 2030 in de MRA. Het multimodaal implementatieplan zal vervolgens ook als input dienen voor de uitvoerings- en investeringsagenda NOVEX MRA. Verder zal er een start worden gemaakt met het toepassen van de sturingsprincipes uit het MTB die dienen als leidraad voor beleids- en investeringskeuzes. 

Samenwerken aan brede welvaart

In onze Metropoolregio Amsterdam (MRA) vindt een forse verstedelijking plaatst. Zo komen er in 2030 al 250.000 woningen bij en groeit de werkgelegenheid met 230.000 arbeidsplaatsen. Deze ontwikkeling zet druk op ons mobiliteitssysteem en daarmee druk op het prettig bewegen in onze steden, dorpen en daar buiten. 

Zonder aanvullend beleid gaat de brede welvaart (alles wat inwoners van waarde vinden) in de regio achteruit bij verdere verstedelijking. Zo neemt… 

  • de kwaliteit van leven af; 
  • de bereikbaarheidsongelijkheid toe; 
  • de overbelasting van wegen en het OV toe; 
  • de CO2 uitstoot toe. 

Rijk en regio moeten nú samenwerken om ook in de toekomst de brede welvaart in de regio te waarborgen. 

Sturingsprincipes voor toekomstig beleid 

Het MTB geeft zeven samenhangende sturingsprincipes voor beleid en investeringen in de infrastructuur. 

  • Principe 1: Stem verstedelijking nog beter af op de kwaliteit van de bereikbaarheid en nabijheid 
    Het is van cruciaal belang om het tempo van de verstedelijking en bereikbaarheid en het moment waarop verschillende locaties ontwikkeld gaan worden goed op elkaar af te stemmen. Essentieel is dat de groei van de werkgelegenheid beter gespreid wordt over de regio en dat er wordt gewerkt aan de kwaliteit van de bereikbaarheid van steden binnen de MRA.  

  • Principe 2: Afremmen en spreiden van de mobiliteitsgroei 
    Om doelstellingen op het gebied van duurzaamheid en leefkwaliteit te halen en om netwerken beter te laten functioneren, is het noodzakelijk de mobiliteitsgroei af te remmen en te spreiden (over de dag). Dit kan door de inzet van gedragsmaatregelen zoals een werkgevers- en onderwijsaanpak en het toepassen van prijsprikkels. Zo kan bijvoorbeeld op termijn betalen naar gebruik van openbaar vervoer een belangrijke bijdrage leveren aan het dempen van de groei op de drukste momenten van de spits.  

  • Principe 3: Verbeter stedelijke en regionale fietsnetwerken 
    Investeren in het fietsnetwerk en stimuleren van fietsgebruik levert een belangrijke bijdrage aan een duurzame, aantrekkelijke en inclusieve MRA. De opkomst van de e-fiets biedt kansen om de fiets een veel belangrijker rol te geven in de regionale mobiliteit.

  • Principe 4: Ontwikkel regionale hubs per corridor, dichtbij en verder van de steden 
    Hubs waar mensen overstappen van auto naar bijvoorbeeld openbaar vervoer dragen bij aan het leefbaar houden van onze steden, vermindering van autokilometers en betere doorstroming op het wegennet. Inzetten op gedragsmaatregelen en hubs gaat hand in hand. Potentie voor hubs dichtbij en verder van de steden neemt door de mobiliteitstransitie toe. Tegelijkertijd is het aanbieden van alternatieven zoals hubs een voorwaarde voor het slagen van de mobiliteitstransitie. 

  • Principe 5: Neem goederenvervoer integraal mee in de bereikbaarheids- en verstedelijkingsopgave 
    Een duurzaam, veilig, efficiënt en concurrerend logistiek systeem is een randvoorwaarde voor een goed functionerende Metropoolregio Amsterdam. Het is belangrijk om goederenvervoer aan de voorkant mee te nemen in verstedelijkings- en bereikbaarheidsopgaven anders worden kansen gemist voor een integrale aanpak en bestaat het risico dat het hele logistieke systeem in de knel raakt. 

  • Principe 6: Stapsgewijs ontvlechten van openbaar vervoer 
    De verstedelijkingsopgave en het inzetten op mobiliteitstransitie betekent extra druk op het openbaar vervoer. Door zo veel mogelijk ontvlechten van lokale, regionale netwerken en het (inter)nationale netwerk ontstaat meer capaciteit. Dit kan door te investeren in het hoofdrailnet, HOV-netwerk (zoals snelle busverbindingen) en uitbreiden van het metronet van Amsterdam. 

  • Principe 7: Ringen draaiende houden 
    Voor de economische vitaliteit van de regio is het belangrijk dat het autoverkeer op de wegen rond Amsterdam niet vastloopt. Beide ringen (A10 en A5/ A9/A10-noord) zijn hierin cruciaal en moeten blijven draaien. Dat betekent ook terughoudend zijn met maatregelen die leiden tot meer verkeer richting de ringen en hier vooral in te zetten op alternatieven. 

Hoe nu verder? 

Rijk en regio gaan samen optrekken om het MTB verder te concretiseren. Activiteiten die onder het MTB vallen zijn implementatie, hubs en logistiek. 

Implementatie

Om het MTB verder uit te werken wordt er in 2023 ten eerste gewerkt aan het meerjarig multimodaal implementatieplan voor beleids- en investeringskeuzes tot 2030 in de MRA. 

Hubs

Ten tweede zullen er een aantal verdiepende MRA-brede vervolgonderzoeken plaatsvinden. Zo wordt de uitwerking van enkele grootschalige regionale hubs onderzocht in de regionale hubstrategie. Hierin is beschreven dat hubs bijdragen bij aan het leefbaar houden van onze steden, aan reductie van het aantal autokilometers en daarmee aan lagere emissies en betere doorstroming op het wegennet. De mobiliteitstransitie (afremmen en spreiden van de mobiliteitsgroei) is een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle hubstrategie. Het is wenselijk dat naast bezoekers ook forenzen gebruik gaan maken van hubs. Een succesvolle hubstrategie zet per corridor in op twee locaties die kansrijk zijn; dichtbij en verder van de stad/steden. 

Logistiek 

Ten derde wordt in het onderdeel logistiek onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek voor een multimodaal netwerk goederenvervoer in Noord-Holland en Flevoland voor weg, water en spoor is daar onderdeel van.. De aspecten die bij het sturingsprincipe goederenvervoer horen, wordt bij dit onderzoek meegenomen in de bereikbaarheids- en verstedelijkingsopgave. 

Daarnaast zijn Rijk en regio met elkaar in gesprek over het identificeren van onderzoeksvragen specifiek voor iedere deelregio. Hierbij wordt duidelijk afgestemd welke (regionale) partijen wat kunnen en willen oppakken in 2023.