De verantwoordelijkheid voor Groot Schiphol Bereikbaar (GSB) is overgedragen aan Breikers. Waar staat GSB na vijf jaar en hoe wordt het op een gedegen manier voortgezet? ‘Het was voor ons belangrijk het kind niet met het badwater weg te gooien’, vertelt Mirjam de Keizer. In gesprek met SBaB reflecteert de procesmanager van adviesbureau &Morgen op haar rol als spin in het web van werkgevers en noemt wat voor haar de belangrijkste lessen zijn geweest. Breikers-directeur Rein Aarts blikt met ons vooruit op de rol die zijn organisatie zal vervullen. 

Groot Schiphol Bereikbaar werd in 2018 gestart als een initiatief van SADC, Schiphol Group, de gemeente Haarlemmermeer, de Vervoerregio Amsterdam en het ministerie van I&W. De aanleiding hiervoor? 110.000 forenzen per dag in het gebied op en rond Schiphol. ‘De wegen liepen vol. Daar wilden wij wat mee met elkaar, over de as van de werkgever’, aldus Mirjam de Keizer. Als procesmanager bij adviesbureau &Morgen werkte zij vanaf moment één aan een stevige coalitie van die vijf partijen – en vanuit daar aan een netwerk met betrokken werkgevers op de dertien bedrijventerreinen rondom Schiphol.

Centrale gedachte: Als je een paar grote partijen kunt helpen invloed uit te oefenen op het reisgedrag van hun werknemers, zal dat een positieve impact hebben op de bereikbaarheid én leefbaarheid van het gebied.

De Keizer: ‘Met behulp van een aantal mobiliteitsmakelaars zijn we het gesprek aangegaan op de bedrijventerreinen, bij die grote werkgevers. Zo kregen we de – vaak gedeelde – problematiek helder, konden we een gevoel van urgentie creëren en ons draagvlak vergroten.’ En met succes. Het faciliteren van shuttle-vervoer, het stimuleren van deelmobiliteit en het organiseren van “filesporten” met het kantoor – waardoor men de drukte aan het eind van de dag vermijdt; zomaar een greep uit de werkgeversinitiatieven die de afgelopen jaren tot bloei kwamen. 

Als hoeder van dit netwerk was Mirjam nauw betrokken bij Groot Schiphol Bereikbaar, tot aan de recente overdracht naar Breikers op 1 januari 2024. SBaB vroeg haar naar de belangrijkste lessen die zij leerde vanuit haar rol, en reflecteerde op het proces rondom de overdracht. Wat wil zij haar opvolgers meegeven? En hoe is gepoogd de kennis die de afgelopen vijf jaar werd opgedaan, door te geven?

De vier geleerde lessen van Groot Schiphol Bereikbaar, volgens Mirjam de Keizer 

1.           Verbind partijen rondom een gedeelde ambitie en houd deze scherp in het vizier

‘Het is enorm belangrijk dat er eigenaarschap gecreëerd wordt bij betrokken partijen. Als procesmanager sta je continu voor de uitdaging om iedereen aangehaakt te houden en te herinneren aan de gemeenschappelijke waarden en doelstellingen. Dat gaat niet vanzelf. Schroom dus niet de partners daarin een rol toe te dichten. Op een zeker moment zal je netwerk een actieve bijdrage leveren. Uiteindelijk wil je als hoeder van dat netwerk overbodig worden. Dat hebben we nog niet voor elkaar gekregen, dus daar ligt een mooie uitdaging voor Breikers.’

2.          Beweeg je als pionier, op locatie, tussen de partners

‘Je moet er écht plezier in hebben om het terrein en de mensen te leren kennen. Het netwerk willen bouwen. De mobiliteitsmakelaars van Breikers lopen al een tijd rond in het gebied, daar werkten we al mee samen dus dat zijn bekende mensen. Daar schuilt echt een kracht! Naamsbekendheid is alles, dus je moet zichtbaar zijn, in letterlijke zin.’

3.           Verbind de boardroom en de praktijk

‘Een mooie papieren werkelijkheid is niet afdoende. Je moet ook met concrete interventies aan de slag. Die verbinding tussen boardroom en praktijk, moet je continu zoeken. Dus naast die horizontale lijnen ook de verticale lijnen trekken, zorgen dat het tastbaar wordt voor mensen waar we mee bezig zijn en waar we het voor doen. Dat is belangrijk.’ 

4.          Vier de kleine successen en ventileer de best practices

‘Er was eens een werkgever die zijn werknemers wilde stimuleren meer met de fiets naar kantoor te komen. Van de 50 komen er dan een paar 1x per week met de fiets in plaats van de auto. Het is heel makkelijk om dan te denken: “110.000 forenzen, 7 man op de fiets! Hey lekker bezig jongens!” Maar het feit dat die werkgever de moeite neemt om dit te doen, laat zien hoe het anders kan, dat is waar we aandacht op mogen vestigen. Het gaat niet direct om aantallen maar om het planten van een zaadje.’

Borging van kennis

Zo’n overdracht is een complex proces, vertelt De Keizer. Belangrijk voor haar was het om Breikers goed toe te rusten op hun nieuwe rol, ‘met name omdat hun core business één-op-één mobiliteitsadvies is’. Wanneer je vanuit een meer collectieve blik kijkt naar mobiliteit, zie je andere dingen en vereist dat andere dingen, stelt zij. ‘Onze perspectieven aan elkaar verbinden, dat was iets waar we aandacht aan hebben besteed.’

Al met al kijkt De Keizer met trots terug op haar periode bij Groot Schiphol Bereikbaar: ‘We hebben vijf jaar met toewijding gewerkt aan dit programma en veel kennis opgedaan en mooie concrete verbeteringen aangebracht rondom Schiphol.’ De zorg die zij nog altijd draagt voor de opbrengst uit het netwerk, is daarmee groot. Het gebeurt nogal eens dat op dit soort momenten ‘het kind met het badwater weggegooid wordt’. Eeuwig zonde, ziet zij. ‘Daarom is besloten dat de overdracht verder moest reiken dan enkel een rapport.’

De Keizer: ‘We hebben geprobeerd om alles wat we gedaan hebben zo goed mogelijk te benoemen en zo bruikbaar mogelijk op te leveren. Datasets, communicatiecampagnes, beeldbanken: alles klaarleggen en het zo eenvoudig mogelijk maken voor Breikers om het stokje over te nemen.’ Nu is het aan het nieuwe team om die kennis op een goede manier te borgen en op verder te bouwen, vertelt zij. 

Accentverschuivingen

Nu Breikers het stokje op Schiphol overneemt zullen er wel een paar accentverschuivingen plaatsvinden. ‘Daar waar Groot Schiphol Bereikbaar de focus legde op netwerksamenwerking, komt het leveren van één-op-één advies aan individuele en clusters werkgevers centraal te staan’, vertelt Rein Aarts, directeur van Breikers. Maar het werk van Groot Schiphol Bereikbaar biedt Breikers een goede positie voor het maken van een doorstart, ziet hij: ‘GSB heeft de werkgevers op Schiphol de afgelopen jaren in kaart gebracht en daarvan gaan we dankbaar gebruik maken. Ook voor het bereik van Breikers-activiteiten als kennissessies en netwerkbijeenkomsten is dat enorm waardevol.’

Breikers liet er dit voorjaar geen gras over groeien en ging direct aan de slag: ‘We zijn gestart om gebiedsgericht de bereikbaarheid van Schiphol in kaart te brengen en te verbeteren. Zo werken we nu samen met SADC en de bedrijven op Schiphol Trade Park om deelmobiliteit te organiseren.’ Aarts en De Keizer zijn het eens over de bestrijding van vervoersarmoede en het vergroten van de bereikbaarheid van het gebied. 

Bovendien is de timing gunstig. Met ingang van juli 2024 wordt nieuwe wetgeving van kracht die werkgevers met meer dan honderd medewerkers verplicht om te rapporteren over de CO2-uitstoot als gevolg van hun werk gebonden personenmobiliteit. ‘Breikers helpt werkgevers om aan deze nieuwe wetgeving invulling te geven’, aldus Aarts.

Kansen liggen er ook in het beter benutten van het fietspotentieel op Schiphol, ziet Aarts. Veel werknemers op Schiphol wonen op fietsbare afstand en er wordt dan ook fors geïnvesteerd in verbetering van de fietsinfrastructuur en voorzieningen. ‘Toch zijn de meeste werklocaties op Schiphol nog echte auto bestemmingen, daar is nog een wereld te winnen.’ Daarom helpt Breikers momenteel het fietspotentieel van bedrijven op Schiphol in kaart te brengen, de arbeidsvoorwaarden fietsvriendelijk te maken en gratis e-bike probeer acties aan te bieden. Aarts: ‘We geven medewerkers dan gedurende een paar weken een e-bike ter beschikking om te ervaren hoe fijn het is om actief aan je werkdag te beginnen. Zo zetten we in op duurzame gedragsverandering.’