Het is een spannende en drukke tijd voor MIRT-coördinator Edwin Konings en de rest van het team die alles aan het voorbereiden is voor het komend bestuurlijk overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT). Op 8 november a.s. vindt het BO MIRT Noordwest plaats. De grootste taak die er ligt, is om van alle betrokken partijen uit onder andere de metropoolregio Amsterdam (MRA) de belangrijkste punten op de agenda te krijgen. Maar Edwin maakt zich daar geen zorgen over. ‘Wij zetten alles klaar en proberen de bestuurders zo goed mogelijk voor te bereiden op de bestuurlijke overleggen’, aldus Edwin. 

Even terug naar de basis

In het kort staan in het MIRT rijksprojecten en -programma’s die de bereikbaarheid, veiligheid en ruimtelijke inrichting van Nederland bevorderen. Ieder jaar wordt een MIRT Overzicht op Prinsjesdag aangeboden aan de Staten-Generaal (Eerste en Tweede Kamer). Het is dan een bijstuk bij de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Het MIRT Overzicht geeft inzicht in de achtergrond, stand van zaken en de planning van projecten en programma’s.

Vanuit de metropoolregio Amsterdam (MRA) worden er agendapunten aangeleverd die meegenomen worden bij het BO MIRT. Na Prinsjesdag volgen in het najaar namelijk meerdere bestuurlijke overleggen plaats tussen de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), de minister en staatssecretaris van IenW en regionale bestuurders. Edwin werkt eraan, samen met het team en partijen vanuit de regio, om het gesprek tussen het Rijk en de regio in goede banen te leiden. In het BO MIRT worden afspraken gemaakt, bestaande projecten gemonitord, de resultaten van studies of onderzoeken besproken en de prioriteiten voor de komende periode bepaald.

Spelregels

Zoals bij elk georganiseerd programma, gelden ook bij het MIRT spelregels. In de Spelregels MIRT staan de werkwijze, rollen en taken van de betrokken partijen. Ook staan de besluitvormingsvereisten van het Rijk erin die nodig zijn om te beslissen over een financiële Rijksbijdrage. Die zijn voornamelijk afkomstig uit het Mobiliteitsfonds (voor bereikbaarheidsopgaven). 

Volgens Edwin is er binnen deze spelregels nog voldoende ruimte om te bewegen. Hij legt uit: ‘Met een goed gesprek kunnen de spelregels op de projecten en programma’s worden toegepast. In Nederland is de overheid niet zo dominant zoals in andere landen dat bijvoorbeeld een aanleg van een spoor wordt besloten zonder overleg, maar worden dit soort beslissingen samen opgepakt.’ Het BO MIRT is volgens Edwin daarom hét moment waarop formeel en op bestuurlijk niveau afspraken tussen het Rijk en de regio worden vastgelegd. 

Samenspel tussen Rijk en regio

Het programma Samen Bouwen aan Bereikbaarheid (SBaB) bestaat uit meerdere deelprogramma’s. Binnen al die deelprogramma’s worden procesafspraken en besluiten gemaakt en worden projecten gemonitord. Op het moment dat een deelprogramma een investeringsbehoefte heeft, moet dat formeel worden besloten in het BO MIRT. Ook als er een aanpassing nodig is voor een deelprogramma dat buiten de scope valt van het programma, wordt dat besloten in het BO MIRT. Daarom is het voor de MRA belangrijk dat SBaB de juiste punten daarvoor op de agenda zet. ‘Het gaat om een samenspel tussen Rijk en regio waarbij er gekeken wordt welke ruimte er is om beslissingen te nemen over zaken die Rijk en regio aangaan’, licht Edwin toe. 

Lastig gesprek

Het lastige van het feit dat de spelregels interpreteerbaar zijn, is volgens Edwin dat dit ervoor zorgt dat veel gesprekken en onderhandeling op voorhand nodig zijn. ‘Dat zijn niet altijd makkelijke gesprekken’, vertelt hij. ‘Zeker in tijden van schaarse middelen hebben we ook nog eens te maken met veel onzekerheden rondom het klimaat, beschikbaarheid van goederen en diensten en de politiek. De ene keer in het voordeel van de MRA de andere keer minder.’ En dat bepaalt weer de prioritisering binnen een programma als SBaB en daarmee de agenda van het BO MIRT. 

Agenda opstellen

Samen met onder andere Monique den Ouden (MRA Platform Mobiliteit), Els Meines (MRA Platform Ruimte), en de coördinatoren van het Rijk Leo van ’t Hof (IenW) en Saskia Newrly (BZK) moet Edwin de agenda voor het komend BO MIRT opstellen. Samen gaan ze op zoek naar waar de spanning zit op programma’s en projecten en welke afspraken nodig zijn. Ook binnen de regio is daarvoor afstemming nodig. Dat kan chaotisch zijn. ‘Maar het komt altijd goed’, zegt Edwin. ‘Wij proberen de bestuurders zo goed mogelijk voor te bereiden op het bestuurlijk overleg, maar uiteindelijk is het aan de bestuurders zelf om agendapunten uit te diepen en aan te scherpen. Wij bieden een podium voor bestuurders om ambities te kunnen realiseren.’