Dat er veel woningen bij moeten komen, is voor veel mensen geen verrassing. Hoe gaan we daar, specifiek in de Metropoolregio Amsterdam (MRA), mee om zodat de regio nog wel bereikbaar en leefbaar blijft? Het programma Samen Bouwen aan Bereikbaarheid (SBaB) ontwikkelde een Multimodaal Toekomstbeeld MRA (MTB) om deze opgave in kaart te brengen. In dit rapport staan de belangrijkste beleidskeuzes voor mobiliteit waar Rijk en regio samen voor staan. Het MTB ontwikkelde hier ook sturingsprincipes voor. We spraken met projectleiders Ivo Frantzen en Jeroen Laro over dit rapport en vroegen hen wat de opvallendste zaken zijn en wat de volgende stap is. ‘Bereikbaarheid is de kern van het verhaal. Maar we hebben met dit verrijkte rapport uitgebreid gekeken naar brede welvaart en hoe we met het mobiliteitsbeleid kunnen bijdragen aan het verbeteren ervan’, aldus Laro.

Onderdeel van het grote verhaal

Het MTB staat niet op zichzelf. Frantzen benadrukt dat het MTB onderdeel is van het grotere verhaal van de verstedelijkingsstrategie van de MRA: ‘Met het MTB hebben we in kaart gebracht wat er nodig is voor het mobiliteitssysteem om binnen de MRA te verstedelijken. Afgelopen jaar hebben we een aantal verdiepende analyses gemaakt en hebben we het rapport uit 2021 aangescherpt. We hebben daarbij onder meer gekeken naar wat het MTB betekent voor verschillende doelgroepen en of daar nog aanvullende maatregelen voor nodig zijn.’

Samenhangend perspectief

Laro vult dit aan door ook brede welvaart te noemen. ‘De sturingsprincipes die we hebben geformuleerd, hebben ook invloed op elkaar. Met het MTB ontwikkelen we ook een perspectief met een samenhangend pakket over hoe je zo’n grote opgave als de verstedelijkingsopgave tackelt met het oog op brede welvaart. Een belangrijk thema waar je bijvoorbeeld aan kunt denken bij brede welvaart, en waar we afgelopen jaar op hebben ingezoomd, is vervoersongelijkheid.’ 

De prijs van mobiliteit

De ongelijkheid in bereikbaarheid tussen groepen mensen neemt verder toe als we niets doen. In alle delen van de regio gaan lage en middeninkomens er het minst op vooruit in bereikbaarheid. De ongelijkheid in bereikbaarheid neemt daarbij met name toe in gebieden buiten Amsterdam bij mensen die ver van werk wonen, geen auto hebben en niet in de buurt wonen van goed en betaalbaar openbaar vervoer. ‘Doordat vervoersgelijkheid zo onder druk komt te staan, is het belangrijk dat we ook veel meer doen met werkgelegenheid en onderwijs in onze verstedelijkingskeuzes’, zegt Frantzen. 

Sociale kant van mobiliteit

Zowel Frantzen en Laro merken dan ook dat het soort gesprek met bestuurders over mobiliteit anders is geworden. ‘Vroeger bekeken we mobiliteit vanuit een meer traditionele invalshoek en lag de focus op het oplossen van files en volle treinen. Bestuurders hechten nu meer belang aan de sociale kant van mobiliteit. Leefkwaliteit en toegang tot mobiliteit staan zeker op de agenda’, vertelt Frantzen. 

Thema goederenvervoer

Daarnaast is goederen een nieuw thema in het rapport. Terwijl het eerdere rapport vooral gericht was op personenvervoer, is er in het nieuwe rapport meer aandacht voor goederenvervoer. ‘Met de groei van de MRA, nemen ook de goederenstromen toe. Daarom hebben we in dit rapport ook gekeken naar de opgave voor het goederenvervoer en wat we kunnen doen om dit in goede banen te leiden’, zegt Frantzen. Dat leidde ook tot het nieuwe sturingsprincipe om goederenvervoer integraal mee te nemen in de bereikbaarheids- en verstedelijkingsopgave. 

Multimodale benadering

In één rapport de hele opgave in kaart brengen, was een flinke klus. De programmalijn MTB keek niet alleen naar het OV bijvoorbeeld, maar bekeek alles met een, hoe kan het ook anders, multimodale benadering. Voor bestuurders is het MTB dan ook een goed hulpmiddel om het gesprek over mobiliteit scherp te kunnen voeren, vindt Frantzen. ‘Omdat we het rapport gezamenlijk, als Rijk en regio, hebben opgesteld, helpt dat in de samenwerking. Er is gezamenlijk draagvlak voor de dingen die we nu moeten doen. En het MTB is leidraad hierin.’

Basis voor verdere samenwerking

Niet alleen het einde van het jaar nadert, maar ook Laro’s tijd bij SBaB. Met onder andere dit verrijkte rapport als resultaat, kijkt Laro terug op een mooie tijd bij SBaB. ‘Volgens mij is het goed gelukt om met Rijk en regio samen een mooi product neer te zetten. Hiermee hebben we ook de basis gelegd voor de verdere samenwerking die essentieel is om de grote opgaven aan te pakken in deze verstedelijkende regio.’ Mandy Vos-Boerboom vervangt Laro bij SBaB en pakt het vervolg van het MTB samen met Frantzen op. 

Hoe nu verder?

Wat hebben de keuzes op het gebied van verstedelijking voor invloed op de netwerken van openbaar vervoer, wegen en fietspaden in de MRA? Wat betekent dit voor de bereikbaarheid en leefbaarheid van nieuwe woonwijken en drukke werkgebieden? Met de antwoorden op deze vragen kan het MTB worden afgerond en ‘naar de uitvoering’ zoals Frantzen aangeeft. ‘Met studeren zijn we wel zo’n beetje klaar. Nu wordt het tijd voor actie. En daar is het Implementatieplan MTB 2030 voor bedacht.’ 

Met het Implementatieplan kijkt het MTB bijvoorbeeld naar kansrijke locaties voor hubs en welke investeringen horen bij het draaiende houden van de ringen. De komende tijd wordt het gesprek gevoerd over welke projecten onderdeel moeten uitmaken van dit plan van aanpak. De focus ligt daarbij op de korte en middellange termijn, vooruitlopend op grote investeringen in de MRA op het gebied van mobiliteit. ‘Het wordt nu vooral tijd om te concretiseren naar acties’, sluit Frantzen af. 

Wil je meer weten over het verrijkte rapport van het MTB? Lees dan het artikel 'Verrijkt rapport Multimodaal Toekomstbeeld MRA gepubliceerd'.