Woensdagmiddag 26 juni vond de eerste stakeholderbijeenkomst plaats van U Ned: de UNedwerkbijeenkomst. U Ned is de Utrechtse tegenhanger van Samen Bouwen aan Bereikbaarheid. Onder een boom in een zonovergoten Utrechtse stadstuin werden stakeholders bijgepraat over het nut, de noodzaak en de laatste stand van zaken van het programma. Wij waren erbij en luisterden mee naar de presentaties en de gesprekken.

Veel mensen vinden het goed toeven in de regio Utrecht. Het is er fijn wonen, werken en recreëren. Utrecht is centraal gelegen in het land, dus je kunt makkelijk overal heen. Dankzij de economische groei verwacht de regio 80.000 extra banen tot 2040. Ter vergelijking: dagelijks werken en studeren er ongeveer 60.000 mensen in Utrecht Science Park, de Uithof. Er moeten zo’n 104.000 nieuwe woningen worden gebouwd om aan de huisvestigingsvraag te voldoen. Dit zijn ongeveer 4 keer zo veel woningen als er nu zijn in de gemeente Houten.

Verbindingen tussen de spaken

Meer mensen betekent meer verkeersbewegingen, zowel op de weg als in het openbaar vervoer. En niet alleen Utrecht groeit, de hele Randstad groeit. Door de centrale ligging van de Utrechtse regio heeft groei elders gevolgen voor de verkeersdrukte in Utrecht. Utrecht is de draaischijf van Nederland. Niks doen is geen optie. Dit vraagt om een andere manier van denken over mobiliteit. Het laaghangend fruit is inmiddels geplukt: het is nu tijd voor een systeemsprong.

U Ned onderzoekt hoe deze groei gekoppeld kan worden aan een goede bereikbaarheid, zodat het in 2040 nog steeds goed toeven is in de regio. Op de ‘knopen’ van het wiel [zie afbeelding] zijn wonen, werken en/of recreëren geconcentreerd en komen wegen, (fiets)paden en openbaar vervoer samen met goede overstapmogelijkheden. Doel van het wiel: niet meer alle openbaarvervoers- én fietsstromen via Utrecht Centraal verlopen. Dat knooppunt loopt op termijn namelijk helemaal vast, zo is de verwachting. U Ned zorgt voor kortere, logische verbindingen tussen de spaken van het wiel. Ook voor het autoverkeer worden nieuwe oplossingen geïntroduceerd. Zoals parkeren op afstand in plaats van direct voor de voordeur.

Plannen voor straks, acties voor nu

U Ned kent 4 programmalijnen: de kortetermijnaanpak (nu), de no-regretmaatregelen (2025), de middellange termijn (2030) en de lange termijn (2040 en verder).

Voor de lange termijn wordt een MIRT-onderzoek gedaan. Doel van het onderzoek is antwoord op de vraag: Hoe kunnen we in 2040 prettig en gezond wonen en werken in de regio Utrecht, en ook nog van A naar B komen? Dit levert voorstellen en een ontwikkelpad op voor keuzes in verstedelijking.

Uit onderzoek blijkt dat op de middellange termijn (2030) een aantal maatregelen naar verwachting sowieso nodig zijn, ongeacht de uitkomsten van het MIRT-onderzoek. Op dit moment wordt onderzocht of deze verwachtingen reëel zijn. Het gaat het hier om openbaarvervoervoorzieningen die met elkaar een stukje van het wiel met spaken vormen aan de zuidoostkant van de stad Utrecht.

No regret-maatregelen moeten problemen van nu oplossen, de problemen van morgen voorkomen en altijd een meerwaarde hebben voor de regio, ongeacht de uitkomsten van bovenstaande onderzoeken.

De organisatie ‘Goedopweg’ realiseert de kortetermijnaanpak. Deze werkt sinds begin 2015 in opdracht van de regio Utrecht aan projecten die het gedrag van verkeersdeelnemers beïnvloeden. Deze projecten hebben bijvoorbeeld als doel dat meer mensen de fiets pakken, minder mensen in de spits reizen en vracht- en bouwverkeer slimmer om en door de stad Utrecht rijdt. Ook worden er nieuwe fietspaden aangelegd, verkeerslichten beter afgesteld en het openbaar vervoer geoptimaliseerd.

Utrecht is groter dan Utrecht

Tijdens de bijeenkomst gaven stakeholders aan dat het verhaal vooral gericht is op de stad Utrecht: “Denken jullie wel aan de hele regio?” En: “Hoe is de aansluiting met andere regio’s, zoals Amersfoort en Amsterdam?” In de plenaire afsluiting benadrukte omgevingsmanager Ingrid Hovelynck dat de programmateamleden zich goed bewust zijn dat de regio Utrecht groter is dan de stad Utrecht: “We hebben u niet voor niets uitgenodigd! Houdt u ons vooral scherp.”

De meeste kortetermijnmaatregelen zijn inderdaad gericht op de stad Utrecht. Maar als Utrecht Centraal vastloopt, of de snelwegen rond Utrecht, dan zijn de gevolgen voelbaar tot ver buiten de stad. Het langetermijnonderzoek kijkt daarom verder. Deze zomer worden verschillende modellen doorgerekend. Op basis daarvan wordt een eerste contour van een verstedelijkingperspectief gemaakt die gaat over de samenhang in de regio. Daarna gaan we actief aan de slag met de afstemming met de omliggende regio’s. Ingrid: “De eerste contacten heb ik gelegd, die smaken zeker naar meer!”

Omgevingsmanager Lyndy Volkers was namens Samen Bouwen aan Bereikbaarheid aanwezig bij de bijeenkomst. Ze kijkt terug op een geslaagde middag: “Goed om te zien welke parallellen en verschillen er zijn tussen de twee bereikbaarheidsprogramma’s! En juist omdat de Utrechtse en Amsterdamse regio’s qua opgave én geografisch aan elkaar gekoppeld zijn, wisselen Ingrid en ik inhoudelijke en procesmatige ervaringen graag uit.”